Rekürren epitel erozyonu, sabah gözünüzü açtığınız anda aniden ortaya çıkan batma, ağrı ve sulanma ile kendini gösteren, hem rahatsız edici hem de doğru yönetilmediğinde tekrarlarla gidebilen ve kalıcı hale gelebilen bir göz yüzeyi hastalığıdır.
Rekürren epitel erozyonu, çoğu zaman basit bir kornea çizilmesinin ardından gelişir; bu nedenle birçok hasta başlangıçta şikâyetlerini önemsemeyip, durum tekrarlayıp yaşam kalitesini etkilemeye başladığında tıbbi yardım arar.
Rekürren epitel erozyonu, korneanın en dış tabakasını oluşturan epitel hücrelerinin alttaki bazal membrana ve Bowman tabakasına yeterince sağlam tutunamaması sonucu, bu hücrelerin belirli aralıklarla yüzeyden ayrılmasıyla seyreden bir durumdur.
Rekürren epitel erozyonu geliştiğinde, kornea yüzeyi her atakta yeniden çizilmiş gibi olur; bu da ani ağrı, batma, sulanma ve ışığa hassasiyetle kendini gösterir. Rekürren epitel erozyonu, epitel tabakasının iyileşirken kalıcı bir bütünlük oluşturamaması nedeniyle tekrarlayan epitel erozyonlarıyla seyreder.
Rekürren epitel erozyonu en sık olarak daha önce yaşanmış bir kornea travmasının ardından gelişir.
Rekürren epitel erozyonu, en sık tırnak, kâğıt kenarı, bitki dalı veya yabancı cisim teması gibi durumlarda epitelin ilk zedelenmesi sonrasında, yüzeyin yeterince sağlam iyileşememesi ile ortaya çıkar. Bu hastalıkta epitel hücreleri ile bazal membran arasında mikroskobik düzeyde bağlantı sağlayan hemidesmozom yapıları tam olarak yeniden oluşamaz ve rekürren epitel erozyonu, yenilenen her göz kapağı hareketinde epitelin tekrar yüzeyden ayrılması ile kendini gösterir.
Rekürren epitel erozyonu kuru göz hastalığına sahip kişilerde de daha sık görülür. Göz yüzeyinin yeterince nemli olmadığı ve gözyaşı filminin bozulduğu durumlarda epitelin savunmasız kalması sonucu tekrarlayan epitel erozyonları gelişebilir. Kuru göz, hem ilk erozyon atağının ortaya çıkmasını kolaylaştırır hem de tedavi sonrası nüks riskini artırır.
Rekürren epitel erozyonu ayrıca uzun süreli kontakt lens kullanımında, özellikle lensle uyuma alışkanlığı olan bireylerde ve epitel-bazal membran distrofileri gibi doğuştan gelen kornea yüzeyi bozukluklarında da daha sık görülür.
Rekürren epitel erozyonu, aktif yaşam süren, gözü travmaya açık meslek veya hobileri olan erişkinlerde daha sık ortaya çıkar. Rekürren epitel erozyonu, bir kez kornea çizilmesi yaşamış ve sonrasında gözü sık kuruyan ya da kontakt lens kullanan kişilerde tekrarlama eğilimindedir.
Rekürren epitel erozyonu bunun yanında epitel-bazal membran distrofisi gibi korneal yüzey hastalığı olanlarda, herhangi bir belirgin travma olmaksızın da geceleri veya sabah uyanırken ağrılı ataklarla ortaya çıkabilir.
Rekürren epitel erozyonu çoğu zaman sabah uyanırken göz kapağı açılırken aniden ortaya çıkan şiddetli ağrı, batma ve sulanma ile kendini gösterir. Rekürren epitel erozyonu atağı sırasında gözde ışığa hassasiyet, kızarıklık ve bulanık görme gelişebilir; bazı hastalar bu durumu “gözüme kum kaçmış gibi” ya da “gözüm çiziliyormuş gibi” tarif eder.
Rekürren epitel erozyonu atakları bazen birkaç dakika ile sınırlı kalırken, bazen saatler boyunca sürebilir ve kişi günlük yaşamına devam etmekte zorlanabilir. Rekürren epitel erozyonu atakları arasındaki dönemlerde ise hasta çoğu zaman ya tamamen rahat hisseder ya da hafif batma ve kuruluk hissi tarif eder.
Rekürren epitel erozyonu tanısı, ayrıntılı öykü ve biyomikroskop muayenesi ile konur. Rekürren epitel erozyonu düşünülen hastalarda sabah uyanma sonrası ağrı, daha önce yaşanmış bir kornea travması, kuru göz şikâyetleri veya uzun süreli kontakt lens kullanımı gibi bilgiler tanı için önemli ipuçları verir.
Muayene sırasında kornea yüzeyine florescein adı verilen bir boya damlatılarak epitel tabakasındaki defektler, yüzey düzensizlikleri ve bazal membran beyazımsı alanlar daha net hale getirilir. Rekürren epitel erozyonu kronikleşmiş olgularda, muayene esnasında belirgin bir defekt görülmeyebilir; bu durumda tipik sabah ağrısı öyküsü, tekrarlayıcı özellik, ve eşlik eden yüzey bulguları tanıyı destekler.
Rekürren epitel erozyonu tedavisi, hem mevcut atağı rahatlatmayı hem de epitelin bazal membrana kalıcı olarak tutunmasını sağlamayı hedefler. Rekürren epitel erozyonu hafif ve seyrek ataklı olgularda çoğu zaman konservatif yöntemlerle kontrol altına alınabilir. Bu kapsamda koruyucu antibiyotikli damlalar, yoğun suni gözyaşı damlaları, jel veya pomad formunda nemlendiriciler ve özellikle gece yatmadan önce uygulanan koruyucu pomadlar kullanılır. Bu tedavi yaklaşımı hem ağrıyı azaltır hem de epitelin yüzeye yeniden, daha sağlam şekilde tutunmasını destekler.
Rekürren epitel erozyonunda, epitel hücrelerinin yenilenmesini ve yüzey stabilitesini desteklemek amacıyla otolog serum damlaları tedaviye eklenebilir; bu uygulama, özellikle sık nüks eden olgularda epitel iyileşmesini hızlandırarak semptomların kontrolüne katkı sağlar.
Sık tekrarlayan ve hastanın günlük yaşamını belirgin şekilde bozan olgularda bandaj kontakt lens uygulaması tedaviye eklenebilir. Rekürren epitel erozyonu için kullanılan bandaj kontakt lens, kornea yüzeyi ile göz kapağı arasındaki sürtünmeyi azaltarak epitelin daha sakin bir ortamda iyileşmesine yardımcı olur. Bandaj lens kullanımı sırasında enfeksiyon riskini azaltmak için uygun damla tedavisi ve düzenli hekim kontrolü önemlidir.
Rekürren epitel erozyonu konservatif tedaviye rağmen sık nüks ediyorsa veya geniş alanları tutuyorsa, yüzeyin yapısını yeniden düzenleyen ileri tedavi seçenekleri gündeme gelir. Bu amaçla fototerapötik keratektomi (PTK) adı verilen excimer lazer uygulaması ya da ön stromal mikroiğneleme gibi yöntemler kullanılabilir.
Rekürren epitel erozyonu için uygulanan PTK işlemi, korneanın en yüzeyel tabakasından mikron düzeyinde kontrollü bir doku kaldırarak, epitel hücrelerinin daha düzenli ve sağlam bir yüzeye tutunmasını sağlar. Modern excimer lazer sistemlerinde bu işlem, önceki yıllara kıyasla çok daha kontrollü yapılmakta ve kırma kusurunda istenmeyen değişiklikler açısından oldukça güvenli kabul edilmektedir.
Rekürren epitel erozyonu tedavisinden sonra iyileşme süreci, uygulanan yönteme ve hastanın göz yüzeyi durumuna bağlı olarak değişir. Rekürren epitel erozyonu konservatif tedavi ile takip edilen olgularda epitel tabakasının yeniden bütünlük kazanması genellikle birkaç gün ile birkaç hafta arasında sürer.
Fototerapötik keratektomi gibi ileri yüzey tedavilerinde ise ilk birkaç gün içinde epitel kapanır ve izleyen haftalarda yüzey giderek daha konforlu hale gelir. Rekürren epitel erozyonu sonrası iyileşmenin kalıcı olabilmesi için, kuru göz ve benzeri yüzey sorunlarının tedavi edilmesi ve hekim önerilerine uzun dönemde devam edilmesi çok önemlidir.
Rekürren epitel erozyonu tekrarını önlemenin temel yolu, göz yüzeyini korumak ve altta yatan risk faktörlerini kontrol alacak tedavileri uygulamaktır. Rekürren epitel erozyonu olan hastaların gözlerini düzenli olarak suni gözyaşı damlalarıyla nemlendirmesi, gece yatarken koruyucu jel veya pomad kullanması ve sabah gözlerini açarken ani hareketlerden kaçınması önerilir. Rekürren epitel erozyonu öyküsü olan hastalarda kontakt lens kullanımı, hekim onayı olmadan uzun süreli ve geceye sarkan şekilde sürdürülmemelidir.
Kuru göz, blefarit veya meibomian bez disfonksiyonu gibi ek yüzey hastalıkları varsa, rekürren epitel erozyonu tekrarını önlemek için bu tabloların da eş zamanlı tedavisi büyük önem taşır.
Rekürren epitel erozyonu uygun tedavi ve düzenli takip ile çoğu hastada kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi belirgin şekilde iyileşir. Rekürren epitel erozyonu uzun süre tedavisiz bırakıldığında, sürekli tekrarlayan ağrılar ve hassasiyet nedeniyle kişinin günlük yaşamını, iş ve sosyal aktivitelerini olumsuz etkileyebilir. Ancak günümüzde mevcut konservatif ve cerrahi tedavi seçenekleri sayesinde rekürren epitel erozyonu, doğru yönetildiğinde genellikle iyi seyirlidir. Rekürren epitel erozyonu geçirmiş hastaların, ilk belirtileri hissettiklerinde hekime başvurmaları ve yüzey koruyucu önlemleri aksatmamaları, uzun dönem başarının en önemli anahtarıdır.
Rekürren epitel erozyonu, çoğu zaman basit bir kornea çizilmesinin ardından gelişebilen, özellikle sabahları ani ağrı, batma ve sulanma ile kendini gösteren tekrarlayıcı bir kornea problemidir. Günümüzde uygun damla tedavileri, bandaj kontakt lens, gerekli olgularda lazer ve destekleyici yaklaşımlarla büyük ölçüde kontrol altına alınabilmektedir. Sabah uyanırken gözünüzde tekrarlayan ağrı, batma, sulanma veya ışığa hassasiyet yaşıyorsanız, gecikmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurmanız; hem görme kalitenizi korumak hem de günlük yaşam konforunuzu artırmak açısından son derece önemlidir.
Detaylı bilgi, danışma veya randevu için hemen bizi arayabilirsiniz.
İletişim Bilgileri
PROF. DR. YONCA AYDIN AKOVAGöz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
