Glokom Nedir? Glokom Belirtileri

Glokom Nedir?

Halk arasında göz tansiyonu olarak bilinen bu hastalık, göz sinirinde tahribata yol açarak kalıcı görme kaybına neden olur. Sinsi bir hastalıktır ve yavaş ilerler. Göziçi basıncı yükseldiğinde gözün ağ tabakasından beyine sinyaller taşıyan göz siniri hücreleri hasarlanır.

Glokom nedeniyle oluşan bu tahribat önlenebilir görme kayıplarının en önemli nedenlerinden biridir. Tedavisiz kalan gözlerde vakit geçtikçe beyine sinyal taşıyan hücre ölümü artar, hücreler görme işlevini gerçekleştiremez ve beynimize bilgi taşıyamaz.

Görülmeyen alanlar erken dönemde çevresel görmeyi etkilediği için şikayet yaratmaz. Hastalar görme merkezde etkilenene kadar görme kaybını fark etmez ve bu nedenle göz doktoruna ancak geç dönemde başvururlar.

Göz tansiyonu nasıl oluşur?

Göziçi basıncı, aköz hümör adı verilen göziçi sıvısı tarafından oluşturulur ve normal göz sağlığı için gereklidir. Aköz hümör gözün damar tabakası içinde üretilir. Göz içindeki sıvı yapımı ile sıvının dışa akımı arasındaki denge bozulduğunda basınç artışı başlar ve bu artış görme siniri üzerinde harabiyet yaratır.

Göz tansiyonunun normal değerleri nelerdir?

Normal göziçi basıncı kişiye özel bir değerdir. Göz siniri üzerinde harabiyet yaratmayan ve görme alanında kayıp yaratmayan basınç ‘normal’ olarak kabul edilir. Genellikle 9 mmHg alt sınır ve 22 mmHg üst sınır olarak değerlendirilir. Glokom oluşumunda tek risk faktörü göziçi basınç yüksekliği değildir.

Göz tansiyonu yüksekliği glokom demek midir?

Hayır. Göz tansiyonu göz sinirinde hasarlanma ve görme alanında kayıp yapmıyorsa yüksek olsa da glokom olarak kabul edilmez, ancak bu hastalarda glokom gelişme riskini arttırır.

Glokomlu olup olmadığımı kendim anlayabilir miyim?

Hiçbir şikayetiniz olmayabilir. Glokom, genellikle rastlantı sonucu göz muayenesinde saptanır. Göziçi basıncı çok yükseldiğinde şiddetli ağrı olur.

Glokomda hasarlanan sinir yenilenebilir mi?

Hayır. Bu yüzden erken tanı konulması ve glokom tedavi edilmesi çok önemlidir.

Ailemde görme kaybı gelişen glokom hastaları var, benim göz tansiyonum sınır değerlerde, ne yapmalıyım?

Ailede glokom tanısı olan bireylerde risk artar. Bu hastalarda sadece göz tansiyon ölçümü değil, görme alanı muayenesi ve göz sinir taraması yapılmalıdır.

Glokom Tanı Yöntemleri

Glokoma bağlı görme kaybı riskinin önüne geçmek için 40 yaşından itibaren her birey düzenli göz muayenesi olmalıdır. 40 yaş ve üzeri, göz muayenesi sırasında göz tansiyonu yüksek saptanan, ailesinde glokom hikayesi olan, ince korneaya sahip, diyabet, migren, hipertansiyon ve damar problemi olan olguların glokom geliştirme ihtimali daha fazladır.

Glokom tanısı konulmasında gözün mikroskobik incelenmesi, göz tansiyonu ve kornea kalınlığı ölçümü, göz dibi muayenesi, göz tomografisi ve görme alanı en önemli yöntemlerdir.

Optik Sinir Başı Muayenesi: En önemli muayene yöntemlerindendir. Göz sinirinde meydana gelebilecek hasarı gösterir. Glokom hastalarında zaman içinde oluşabilecek değişiklikler bu muayene ile takip edilir.

Retina Sinir Lifi Tabakası Muayenesi: Göz sinirinde oluşan hasardan önce retina sinir lifi tabakası etkilenmektedir. Son teknolojik cihazlar ile analiz yapılmalıdır.

Görme Alanı Tetkiki: Bir göze ait görme alanı, göz karşıya sabit baktığında çevresinde görebildiği alan demektir. Hasta uyumu gerektiren yararlı bir tetkiktir.

Kornea Kalınlık Ölçümü: Kornea kalınlık ölçümü göz tansiyonu tanısında mutlaka yapılması gereken bir tetkiktir. Normal gözlerde yaklaşık 520-550 mikron arasındadır. Kornea kalınlığı normalden kalın ise göziçi basıncı aletler tarafından yüksek ölçülecektir ve normalden ince ise düşük ölçülecektir. Bu nedenle yanlış tanı konabilir.

Glokomda Önerilen Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Hastaların yaşam tarzındaki bazı değişikliklerin de glokomda görme kaybını önlediği yeni yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.

Düzenli egzersiz: Göz tansiyonu hastalarında düzenli egzersiz ile görme kaybının yavaşladığı gösterilmiştir. Bu nedenle spor yapmayı öneriyoruz. Ancak pigmenter glokom denen özel bir glokom tipinde ağır sporlardan kaçınmak gerekir.

Meditasyon: Düzenli meditasyon yapan glokom hastalarında göz tansiyonunun düştüğü ve stres hormonu olan kortizolün azalarak yaşam kalitesini arttığı görülmüştür.

Yeşil lifli sebze ve meyvelerden zengin beslenme: Lifli besinler ile beslenenlerin glokom geliştirme riski %20-30 oranında daha düşük olduğu gösterilmiştir. Yeşil sebzelerin içindeki nitratlar nitrik okside dönüşür ve kan akımını arttırarak göz tansiyonunu düzenler.

Sigaranın kesilmesi: Sigara içmek glokom riskini arttırır ve genel vücut sağlığını kötü yönde etkiler.

Sağlıklı kiloda olmak: Vücut kitle indeksi yüksek olan kişilerde diyabete eğilim artar, diyabetli hastalarda ise glokom ihtimali daha fazladır. Ayrıca çok düşük vücut kitle indeksi de glokom riskini arttırır.

Kortizon kullanımından kaçınma: Kortizon kullanımı göz tansiyonunu arttırır bu nedenle göz tansiyonu hastaları çok gerekmedikçe kortizon içeren hap, merhem veya damla kullanmamalıdır.

Kahve-Çay: Kısa süre içinde büyük miktarlarda sıvı alımı basınçta ani artışlara neden olabileceğinden sakıncalıdır. Gün içerisinde dağılmış bölümler olarak çok fazla olmamak kaydıyla alabilirler.

Glokomum var, LASİK yaptırabilir miyim?

LASİK sonucu glokom olursunuz denemez. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. LASİK ile gözünüzün kornea (gözün önündeki saydam tabaka) tabakası inceltilmektedir ve kırıcılığı değiştirilmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrası göz içi basıncınız hatalı ölçülebilir. Ayrıca LASİK ‘ten sonra bir süre kullanmanız gereken kortizonlu damlalar göz basıncınızı yükseltebilir.

Glokomlu hastalarda katarakt ameliyatı farklı mı olur?

Hayır. Ancak bazı glokom tiplerinde teknik olarak daha zor olabilir. Katarakt ameliyatı komplikasyonsuz yapılırsa, glokom üzerine olumsuz bir yük getirmez. Erken dönemde ameliyatın planlanması hem ameliyata bağlı komplikasyonları azaltır, hem de glokom muayenesi sırasında yapılan testlerde, kataraktın yaptığı yalancı kötüleşmeleri ortadan kaldırır. Bazı hastalarda katarakt ameliyatı göz basıncı düşürülmesinde olumlu bir etki yaratabilir.

Glokomlu hastalara katarakt ameliyatında premium göz içi mercekler takılabilir mi?

Premium mercekler glokomsuz normal gözlerde dahi kontrast duyarlılığı (nesnelerin parlaklık ve netliklerini ayırt edebilme kabiliyetini) azaltır. Glokomlu gözde zaten düşük olan bu özellik nedeniyle bu tür merceklerin kullanımı önerilmez. Katarakt cerrahisi planlanan ileri glokomu olmayan hastalarda EDOF adı verilen uzak ve orta mesafe görmeyi sağlayan mercekler tercih edilebilir.