Kuru Göz Tedavisi

Göz Kuruluğu Nedir?

Göz kuruluğu gözün ön yüzeyini nemlendiren gözyaşı miktarının azalması veya kalitesinin bozulmasıdır. Buna bağlı olarak hastalarda yanma, batma, kızarıklık, rahatsızlık hissi, bulanık görme şikayetleri ortaya çıkar.

Gözyaşı göz yüzeyini nemlendir ve gözü hem dış etkenlerden (toz, rüzgar vb gibi),hem de mikroplardan korunmasını sağlar.

Kuru göz günümüzde en sık rastlanan göz sağlığı problemlerinden biridir ve görülme sıklığı her yaş grubunda giderek artmaktadır.

Genel olarak kadınlarda erkeklerden daha sık görülmekte ve en sık 40 ile 60 yaşları arasındaki kişileri daha sıklıkla etkilemektedir.

Göz Kuruluğunun Belirtileri Nelerdir?

Göz kuruluğu olan hastaların en sık dile getirdiği şikayetler;

• Yanma,
• Batma,
• Kızarıklık,
• Yabancı cisim hissi (göz içinde kum veya kirpik varmış hissi),
• Kaşıntı,
• Göz kırpmayla düzelen bulanık görme,
• Gözde yorgunluk hissi,
• Ağrı,
• Işıktan rahatsız olma,
• Göz sulanması,
• Kontakt lens kullanımında zorlanma,
• Bilgisayar kullanırken, televizyon seyrederken ve kitap okurken gözlerin çabuk yorulması,
• Gece araba kullanırken zorlanma.

Göz Kuruluğunun En Önemli Nedenleri Nelerdir?

Göz kuruluğunun nedeni hastaya bağlı etkenler olabileceği gibi çevresel faktörler de olabilir.

Hastaya Bağlı Nedenler

• Kadın cinsiyet,
• Yaşlanma (50 yaş üstü),
• Hamilelik, hormonal ilaç kullanımı ve menapoz,
• Romatizmal ve diğer kronik hastalıklar (Sjögren sendromu, romatoid artrit, diğer romatizmal hastalıklar, diyabet, tiroid hastalığı),
• Uzun süreli kontakt lens kullanımı,
• Lazer göz cerrahisi geçirmiş olmak,
• İlaç kullanımı (antialerjik, dekonjestan, antidepresif, menapoz, Parkinson hastalığı, akne ve hipertansiyon ilaçları),
• Gözyaşı bezi kanallarının tıkanması ve kapak kenarı iltihabı (blefarit, meibomit),
• A vitamini eksikliği,
• Omega 3’ten fakir diyetle beslenme.

Çevresel Nedenler

• Bilgisayar, telefon, tablet gibi dijital ekranların yoğun kullanımı,
• Az göz kırpma,
• Uzun süreli kontakt lens kullanımı,
• Rüzgarlı, sıcak ve tozlu dış ortamlarda çalışma,
• Klimalı kapalı ortamlarda ve/veya parlak, yüksek ışık altındaki ortamlarda uzun süreli çalışma,
• Sık uçak yolculuğu,
• Sigara kullanımı.

Göz Kuruluğundan Korunma / Çevresel Koşulların Düzeltilmesi

Çevresel koşulların düzeltilmesi göz kuruluğundan korunmada ve tedavide çok önemlidir.

• Yaşanan ortamı mümkün olduğunca daha nemli hale getirmek,
• Saç kurutma makinasını göze yakın tutmamak,
• Koruyucu gözlük kullanımı (Rüzgar, toz, güneş ışınları, klima ve soğuktan korumak amacıyla),
• Günde en az 2 litre su içilmesi,
• Ultraviyole ışınlarını engelleyen kaliteli güneş gözlüğü kullanması,
• Diyete omega 3 içeren besinlerin eklenmesi,
• Sigara içmemek ve sigara içilen ortamlardan uzak durmak,
• Bilgisayarda çalışırken ekran yansımalardan koruyucu gözlük kullanmak ve ekrandan 50-60 cm’lik uzaklıkta çalışmak,
• Çalışırken 20 dakikada bir 20 saniye ara verip uzaklara bakarak gözü dinlendirmek,
• Sık göz kırpmak,
• Kontakt lens kullanımıyla birlikte kuru gözü olan hastalarda kontakt lens kullanım saatlerinin azaltılması veya günlük kullan-at kontakt lenslere geçilmesi, gözyaşı kullanarak kontakt lensin nemli tutulması,
• Göz doktorunun önereceği kirpik dibi şampuanı veya mendiliyle kirpik diplerinin temizlenmesi,
• Hastanın kuru göz şikayetlerini arttıran çeşitli nedenlerle ağızdan aldığı ilaçların başka ilaçlarla değiştirilmesi veya kesilmesi.

Kuru Göz Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Ayrıntılı Göz Muayenesi

Göz hekimi tarafından genel sağlık ve göz sağlığı ile ilgili ayrıntılı öykü alınıp, detaylı göz muayenesinin yapılması kuru göz hastalığının teşhisinde çok önemlidir.

Gözyaşı miktarının ve kalitesinin ölçülmesi

Schirmer testi adı verilen testle gözyaşı miktarı, göz yüzeyi boyama testleri ile ise gözyaşı kalitesi ölçülür.

Kuru Göz Tedavisinde Genel Prensipler

Göz kuruluğu hastanın yaşam kalitesini son derece bozan bir hastalıktır. Detaylı göz muayenesi, gözyaşı kalitesi ve miktarını değerlendiren testler sonrası kuru göz hastalığının tedavisi her hastaya özgün şekilde planlanır. Tedavide göz kuruluğunu yaratan nedenin mümkünse ortadan kaldırılması önemlidir.

Göz kuruluğuna romatizmal hastalıkların eşlik ettiği durumlarda ise göz kuruluğu daha ağır olup, görme kaybına kadar gidebilen ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu tür hastalarda altta yatan romatizmal hastalığın tedavi edilmesi genellikle hastanın kuru göz şikayetlerini de azaltır.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kuru göz tedavisinde hastalığın derecesine göre farklı tedavi yöntemlerini birlikte ve adım adım kullanmak gerekebilir. Uygun tedavi ile hastanın göz kuruluğu şikayetleri zamanla belirgin olarak azalır ve kendini daha rahat hisseder. Bunun için tedavi programına ve önerilere harfiyen uyulması gerekir.

Gözyaşı Damlaları

Göz kuruluğunda en sık uygulanan tedaviler suni gözyaşı damlaları ve jelleridir. Suni gözyaşları düzgün bir gözyaşı tabakası oluşturarak hastanın gözünün rahat etmesini sağlar. Hastanın göz doktoru tarafından ayrıntılı değerlendirmesi sonucu tedavide hastaya en uygun bulunan suni gözyaşı damlası ve jeli seçilir. Tedavide genel olarak hasta için kullanımı kolay, konforu yüksek ve koruyucu madde içermeyen gözyaşları tercih edilmektedir.

Uzun süreli bilgisayar ve/veya dijital ekran kullanımı gibi nedenlerden kaynaklanan hafif kuru göz şikayetleri olan hastalarda genellikle düşük yoğunluklu gözyaşı damlaları tercih edilir. Bu damlaların etkisi kısa süreli olup bu nedenle sık damlatmak gerekebilir.

Daha yüksek yoğunlukta olan hyalüronik asit içeren gözyaşı damlaları ise daha belirgin kuru göz şikayeti olan hastalarda tercih edilir. Bu damlalar günde 2-3 kez damlatıldığında bile uzun süreli rahatlama sağlayabilir. Ancak bu damlalar damlatıldığında kısa süreli görme bulanıklığına neden olabilir.

Tedavide göz kuruluğu derecesine göre düşük veya yüksek yoğunluklu gözyaşı damlalarının tek başına veya birlikte kullanımı önerilir.

Kuru göz için kullanılan suni gözyaşı damlalarının yeterli olmadığı durumlarda bir takım ek ilaçlar hastalara tedavi amaçlı verilebilir.

Göz Yüzey İltihabının Tedavisi

Suni gözyaşı tedavisiyle rahatlamayan kızarıklık ve yanma şikayetleri geçmeyen hastalarda göz yüzeyindeki inflamasyonun tedavisi için kısa süreli tedavi olarak yüzey etkili kortizonlu damlalar, uzun süreli tedavi olarak siklosporin içeren damlalar kullanılır.

Steroidli Damla

Suni gözyaşı uygulamasıyla kızarıklık ve yanma şikayetleri düzelmeyen hastalar, yüzey etkili steroidli damla kullanımıyla kısa sürede rahatlarlar. Ancak, bu damlalar katarakt ve glokom gibi yan etkilerinden dolayı uzun süreli kullanılmamalıdır.

Tedavide kısa süreli olarak hastanın şikayetlerini azaltmak amacıyla, göz yaşı ve siklosporin damla tedavisine ilave kullanılırlar.

Siklosporin Damla

Siklosporin damla, göz kuruluğunun altta yatan nedenlerinden göz yüzeyindeki iltihabı (inflamasyonu) tedavi ederek gözyaşını arttıran uzun süreli ve etkili bir tedavidir. Hastanın tedaviye cevabı yaklaşık 3 haftada ortaya çıkar. Bu ilacın etkili olabilmesi için en az 6 ay süreyle kullanılması gereklidir. Damlaya bağlı hafif yanma ve kızarıklık olabilir.

Antibiyotik Tedavisi ve Kirpik Dibi Temizliği

Gözkapağı kenarı iltihabı (meibomit, blefarit) gözyaşının yağlı kısmının salgılanmasına engel olabilir. Bu amaçla iltihabı azaltmak için ağızdan veya damla/pomad şeklinde antibiyotik tedavisi, kirpik temizliği için üretilen özel şampuan ve mendillerle kirpik dibi temizliği, sıcak pansuman ve masaj önerilmektedir.

Sıcak Kompres ve Masaj

Bu yöntemle, göz kapağının kenarında yer alan çok sayıda yağ bezinin (Meibomius bezleri) kanallarının açılması ve göz yüzeyinin yağlı gözyaşıyla örtülmesi sağlanır. Böylece gözyaşının buharlaşması azalır ve göz yüzeyinin nemi korunur. Göz kapakları üzerine yapılan sıcak kompresin etkili olması için, en az günde 2 kez 5 dakika süre ile uygulanması gerekir.

Günümüzde göz kapaklarına otomatik olarak sıcak kompres ve basınçlı masaj uygulayan cihazlar (Lipiflow® gibi) vardır. Bu cihazların kullanımıyla kuru göz hastalarının şikayetleri belirgin biçimde azalmaktadır. Bu tedavinin 6 ayda bir kez tekrarlanması önerilmektedir.

IPL Kuru Göz Tedavisi

“Intense Pulse Therapy” (IPL) adı verilen cihazla belirgin kuru gözü olan hastalarda ışın tedavisi ve sonrasında masaj uygulanarak hastaların şikayetleri belirgin biçimde düzeltilmektedir. Bu tedavinin etkili olabilmesi için en az 3 seans uygulanması önerilmektedir.

Kuru Göz Tedavisinde Yeni Bir Tedavi Yöntemi: “Intense Pulse Laser”

“Intense pulse laser”(IPL) tedavisi özellikle blefarit ve meibomian bez bozukluğuyla birlikte olan kuru göz tedavisinde kullanılan yeni bir tedavi yöntemidir.

Göz kuruluğunun önemli nedenlerinden biri gözkapağının içinde yer alan ve gözyaşının yağlı kısmını salgılayan meibomian bezlerinin yapı ve fonksiyonunun bozulmasıdır. Buna bağlı olarak gözyaşının yağlı kısmı salgılanamaz ve gözyaşı göz yüzeyinden hızlı buharlaşır, göz yüzeyini yeterince nemlendiremez.

Buna bağlı olarak aşağıda sayılan çeşitli göz kuruluğu belirtileri ortaya çıkar:

• Gözde yabancı cisim hissi,
• Yanma, batma,
• Gözde kızarıklık,
• Göz yorgunluğu,
• Bulanık görme,
• Kontakt lens kullanamama,
• Işık hassasiyeti,
• Gözde sulanma.

Kuru göz tedavi edilmediğinde gözde belirgin ağrı, rahatsızlık hissi ve kornea hasarına neden olabilir.

Lazer Tedavisi Sonrası

Hastaların damlalara olan ihtiyacı azalabilir. Hastaların semptomlarında belirgin rahatlama gözlenir.

IPL göz kuruluğu belirtileri haricinde, altta yatan hastalığı da tedavi eder. Kuru göz hastalığının ilerlemesini yavaşlatır. Göz kapaklarının görünümünde ve kızarıklığında düzelmeye neden olur. Özellikle meibomit, blefarit ve akne rozasea hastalığı ile birlikte olan kuru göz hastalarında çok etkilidir.

Kuru Gözde IPL Tedavisi Nasıl Çalışır?

IPL tedavisi sırasında kullanılan pulse infrared ışık;

1. Gözkapaklarındaki ısıyı artırarak gözkapağının içinde yeralan gözyaşının yağlı kısmını üreten meibomian bezlerindeki tıkalı yağ kanallarının yumuşamasını ve bu kanallardaki tıkanıklıkların açılmasını sağlar.
2. Göz kapağı kenarında oluşan telenjiektazik damarların tedavisini hedefler. Bu damarlar göz kapağında yer alan meibomian bezlerinin inflamasyonuna ve sonuçta kuru göze neden olur. Tedavi sonrası bu damarlar kapanır. Göz kapağındaki ve meibomian bezlerdeki sitokin yoğunluğu ve inflamasyon azalır.
3. IPL tedavisi kapak kenarındaki bakteri ve parazitlerin azalmasını sağlar.
4. Meibomian bezler daha iyi çalışır, inflamasyon azalır, bunun sonucu kuru göz belirtileri azalır.

Tedavi kaç kez ve ne aralıklarla uygulanır?

IPL tedavisi 15 gün arayla en az 3-4 seans şeklinde uygulanır. Etkisi yaklaşık 6 ay sürmektedir.

Tedavi Nasıl Uygulanır? Tedavi Ne Kadar Sürmektedir?

Tedavi sırasında gözler özel koruyucu gözlükle korunur. Alt kapağa 4 veya 5 ayrı noktaya IPL tedavisi uygulanır. Sonrasında özel ışık maske tedaviyle IPL tedavisi desteklenebilir. Tedavi yaklaşık 15 dakika sürmektedir. IPL tedavisi ağrısız bir tedavi yöntemidir.

Punktum Tıkaçları

Gözyaşı ve diğer damla tedavilerinin yeterli olmadığı durumlarda gözyaşı kanallarının ucunun geçici kollajen tıkaçlarla tıkanması, hastanın kendi gözyaşının ve gözyaşı damlalarının göz yüzeyinde daha uzun süre kalmasını sağlar.

Silikon punktum tıkacı ise alt ve gerekirse üst göz kapağındaki gözyaşı kanalının başladığı uca yerleştirilerek gözyaşı kanalını daha uzun süreli olarak kapatır. Bu tıkaç yerinden çıkartılana veya düşene kadar tıkama işlevini sürdürür.

Böylece göz yaşının göz yüzeyinde daha uzun süre kalmasını ve göz yüzeyinin daha iyi nemlenmesini sağlar. Punktum tıkacı uygulaması bir ameliyat gerektirmez. Muayene odasında kolayca uygulanabilen acısız bir işlemdir.

Otolog Serum

Diğer kuru göz tedavilerine cevap vermeyen ciddi kuru göz hastalarında, hastanın kendi kanından hazırlanan özel göz damla tedavisi çok başarılı sonuçlar sağlayabilir.

Kuru Göz Hastalığının Komplikasyonları Nelerdir?

Göz Enfeksiyonları: Gözyaşı, göz yüzeyini ve gözü enfeksiyonlardan korur. Yeterli gözyaşı yoksa göz enfeksiyonu riski belirgin biçimde artar.

Göz yüzeyinin hasarı: Tedavi edilmediğinde kuru göze bağlı gözün kornea tabakasında çizikler ve korneada yara oluşumu ve hatta görme kaybı gelişebilir.

Yaşam kalitesinin bozulması: Kuru göz, okuma, araba kullanma, bilgisayarda çalışma gibi günlük aktiviteleri güçleştirir.

Sonuçta...

Kuru göz kronik bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığın belirtilerini hafifletmek veya ortadan kaldırmak için göz doktorunun düzenli ziyaret edilmesi ve önerilerine uyulması son derece önemlidir.

Alternatif Kuru Göz Tedavisi Seçenekleri

Bazı araştırmalar omega-3 yağ asitlerinin kuru göz semptomlarını azalttığını göstermektedir. Balık ve bitkisel yağlarda bulunan bu yağ asitlerinin vücuttaki inflamasyonu azalttığı düşünülmektedir. Teorik olarak bu yağ asitlerinin gözdeki inflamasyonu da azaltacağı öne sürülmektedir.

Omega-3 yağ asidi içeren yiyecekler:

• Ton, uskumru ve somon balığı,
• Keten tohumu, soya ve kanola yağı,
• Ceviz, badem, fındık,
• Omega-3 yağ asidinden zengin beslenen tavukların yumurtaları.

Kuru Gözden Korunma Yöntemleri nelerdir?

Kuru göze neden olabilecek durumlardan uzak durmak en önemli korunma yöntemidir.

Rüzgarlı havalarda rüzgarın etkisini azaltmak, yüzme sırasında havuzdaki kimyasal maddeleri gözden uzak tutmak için koruyucu gözlük takılmalıdır. Saç kurutma makinesi, araba ısıtıcıları gibi cihazların göze direkt hava üflememesine özen gösterilmelidir.

Sigara göz kuruluğu belirtilerini arttırdığı için sigara içilen ortamlardan uzak durulmalıdır. Ayrıca ortam havasını nemlendirmek kuru göz şikayetlerini rahatlatır.

Bilgisayar ekranı göz seviyesinin aşağısında olmalıdır. Göz seviyesinin üzerinde bulunan bilgisayar ekranına bakmak için gözleri daha fazla açmak gerekir, bu durum göz kurumasını arttıracaktır. Uzun çalışma dönemlerinde gözleri kapatıp dinlendirmek veya göz kırpma işlemini sıklaştırmak için 5 dakikalık aralar verilmelidir.

Blefarit gibi göz kapağında inflamasyonu bulunanlarda inflamasyonu kontrol etmek için kirpik dibi temizliği yapılmalıdır. Kirpik dibi temizliği için özel temizleyici solüsyonlar veya sulandırılmış bebe şampuanları kullanılabilir.

Linkler / Yayınlar

• Smoking Associated With Damage to the Lipid Layer of the Ocular Surface →
• Ocular Surface Changes in Keratoconjunctivitis Sicca With Silicone Punctum Plug Occlusion →
• Pyogenic Granuloma: A Rare Complication of Silicone Punctal Plugs →
• Tear Function Tests and Conjunctival Impression Cytology Before and After Hormone Replacement Therapy in Postmenopausal Women →
• Penetrating Keratoplasty in Cicatrizing Conjunctival Diseases →
• Anterior Segment Surgeries and Dry Eye →