Optik koherens tomografi (OCT) retina, optik sinir ve diğer göz yapılarını yüksek çözünürlükte görüntülemek için ışık dalgalarını kullanan, invaziv olmayan bir görüntüleme yöntemidir. Yüksek çözünürlüklü, ayrıntılı görüntüler sağlar ve göz hastalıklarının modern tanısında ve tedavi izleminde önemli bir rol oynar.
Bu yöntemle, retina tabakalarının detaylı kesitsel görüntüleri elde edilir ve bu sayedeni özellikle retina (gözün ağ tabakası) hastalıklarının tanısı konulabilir. Aynı zamanda optik sinir hasarının değerlendirilmesinde de büyük önem taşır. OCT, gözün yapısal bozukluklarını inceleyerek hastalıkların ilerleyişini izlemeye olanak tanır.
OCTA ise OCT’nin daha ileri bir şeklidir ve retinanın kan damarlarını görüntülemek için geliştirilmiştir. OCTA, retina damarlarının yapısını ve kan akışını incelemede ve hastalıkların tanısında ve tedavi sürecini planlamada son derece yararlıdır. Klasik floresein anjiyografiden farklı olarak, OCTA’da damar içine kontrast madde enjeksiyonu yapılmaz ve işlem çok daha kısa sürede tamamlanır. Bu da hastalar için daha konforlu ve güvenli bir deneyim sağlar.
Göz hastalıklarının teşhis ve takibinde OCT geniş bir kullanım alanına sahiptir. Özellikle yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD),diyabetik retinopati (DR) ve glokom gibi yaygın göz hastalıklarının yönetiminde vazgeçilmez bir araçtır. Retinanın katmanlarını detaylı bir şekilde inceleyerek, makula ödemi, retina dekolmanı ve epiretinal membran gibi hastalıkların erken teşhisine olanak tanır. Aynı şekilde, glokom gibi optik sinir hastalıklarında OCT kullanılarak retinal sinir lifi tabakasının kalınlığı ölçülür ve sinir hasarı saptanır.
OCTA, floresan madde kullanmaksızın retina ve koroid kan damarlarının yapısal ve işlevsel bozukluklarını görüntülemek için kullanılır. Özellikle vasküler yapılardaki bozuklukların (neovaskülarizasyon) tespitinde önemli bir yere sahiptir. Diyabetik retinopati, makula dejeneresansı ve damar tıkanıklıkları gibi hastalıklarda OCTA kullanılarak retina damarlarındaki tıkanıklıklar ve kan akışı bozuklukları ortaya çıkarılabilir. Kontrast madde enjekte edilmesine gerek kalmadan yapılan bu görüntüleme yöntemi, güvenliği,hızlı ve kolay yapılabilmesi avantajıyla önem kazanmıştır..
OCT incelemesi hastalar için oldukça rahat bir işlem olup özel bir hazırlık gerektirmez. Hasta, OCT cihazının önüne oturur, tarama esnasında bir hedefe odaklanması istenir ve her bir göz için birkaç saniye süren bir işlemle göz yapıları taranır. Göz bebeği genişletici damlalar kullanıldığında, işlem sonrası kısa süreli ışığa duyarlılık olabilir. Bu işlem sırasında göz yapısına hiçbir fiziksel temas gerçekleşmez, bu da işlemi tamamen ağrısız hale getirir. Sonuçlar, gözdeki yapısal değişikliklerin ve anormalliklerin tespit edilmesi için analiz edilir. Hastaların takibinde ise zaman içindeki ilerlemeyi ve/veya tedaviye yanıtın izlenmesi amacıyla kullanılır.
OCT, retina hastalıklarının tanısında kritik bir rol oynamaktadır. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) gibi dejeneratif hastalıklarda OCT, makulada drüzen oluşumunun, retina kalınlığındaki değişikliklerin ve koroid neovaskülarizasyonunun (yaş tip makula dejeneresansı) tanı ve takibi yapılır. Benzer şekilde, diyabetik retinopati vakalarında OCT ile retina ödemi ve mikroanevrizmalar gibi yapısal bozukluklar görüntülenir. Bu veriler, anti-VEGF enjeksiyonları gibi tedavi seçeneklerini değerlendirmede ve takipte yol gösterici olur.
Epiretinal membran ve makula deliği gibi yapısal anormalliklerde de OCT taramaları kullanılarak tanısı konur ve takiben ameliyat sonrası iyileşme süreci izlenir. Retina dekolmanı durumunda ise, OCT ile retina katmanlarındaki ayrılmanın ve dekolmanın boyutu belirlenir.
OCT, glokom tanı ve takibinde optik sinir hasarını erken dönemde saptamak için kullanılır. Retinal sinir lifi tabakasının kalınlığını ve gangliyon hücre kompleksi kalınlığını ölçen bu teknoloji, görme kaybı yaşanmadan önce hastalığın ilerleyişini değerlendirmeyi ve erken dönemde belirgin hasar oluşmadan tedaviye başlanmasını mümkün kılar. Aynı zamanda tedavi sürecindeki yanıtı izlemek için de güvenilir bir yöntemdir. Ayrıca ön segment OCT’si ön kamara açısındaki darlıklar ve açı kapanması ve kapalı açı glokomu tanısının konmasında ve tedavi sonrası değerlendirmesinde de çok yardımcı bir yöntemdir.
OCT, üveitin tanı ve takibinde makula ödemi, epiretinal membran granülom oluşumu ve subretinal sıvı gibi üveite bağlı komplikasyonların tanımlanması ve tedavi sürecinin yönetilmesinde kullanılır. “En face OCT” vitreus boşluğundaki inflamatuar hücrelerin değerlendirilmesine olanak tanır. OCT, üveitte arka segment aktivite düzeyini belirlemede ve tedavi stratejilerinin planlanması ve takibinde kullanılan yararlı bir yöntemdir.
Optik sinir başı ödemi, optik nörit, iskemik optik nöropati ve papilödem gibi optik sinir hastalıklarının teşhisinde OCT büyük bir rol oynar. Anterior iskemik optik nöropati gibi hastalıklar OCT kullanılarak değerlendirilebilir ve optik sinir başının yapısal değişiklikleri detaylı bir şekilde incelenir.
OCT, kornea hastalıklarının tanı ve takibinde kritik bir rol oynar. Yüksek çözünürlüklü kesitsel görüntüleme sağlayarak kornea tabakalarının ayrıntılı analizine olanak tanır. Keratokonus, kornea ödemi, kornea distrofileri, korneal incelme ve keratit gibi enfeksiyonlarda, hastalıklar erken dönemde tespit edilebilir. Ayrıca, cerrahi öncesi ve sonrası kornea kalınlığı ve stromal yapının incelenmesi, tedavi etkinliğinin değerlendirilmesinde önemli bir yol göstericidir. Kroslink tedavisinin cerrahi sonrası etkili olup olmadığı kornea OCT’si ile takip edilir. Refraktif cerrahi sonrası iyileşme sürecinin izlenmesinde de OCT kullanılarak kornea yapısındaki değişiklikler takip edilir.
Pediatrik oftalmolojide de OCT önemli bir yere sahiptir. Çocuklarda prematüre retinopatisi ve doğuştan optik sinir anormalliklerinin erken tanısında kullanılmaktadır. Bu sayede, küçük yaşta retina hastalıklarının tespit edilmesi ve tedaviye yönlendirilmesi mümkün hale gelir.
(OCT), Alzheimer hastalığında retina tabakasındaki yapısal değişiklikleri inceleyerek erken tanı ve hastalık ilerlemesinin takibine yardımcı olabilir. Özellikle retina sinir lifi tabakasının incelmesi ve hücre kaybı gibi bulgular, merkezi sinir sistemi dejenerasyonunun bir yansıması olarak değerlendirilmektedir.
OCT’nin başlıca avantajları arasında, invaziv olmaması, mikrometre ölçeğinde gerçek zamanlı yüksek çözünürlüklü görüntüler sunması ve semptomlar başlamadan önce erken teşhis sağlaması yer alır. Tekrarlanabilir bir teknoloji olması, hastaların uzun süreli takiplerinde güvenli ve etkili bir yöntem olarak öne çıkar.
OCTA’nın avantajı ise, retina ve koroid damarlarını boyasız olarak hızlı bir şekilde görselleştirmesidir. Bu da floresein anjiyografiye göre daha güvenli ve kolay uygulanabilir bir yaklaşım sunar.
OCT’nin sınırlamaları arasında sınırlı penetrasyon derinliği ve görüntü kalitesinin hastanın göz sağlığına bağlı olması yer alır. Örneğin, katarakt olan veya sabit bakamayan hastalarda görüntü kalitesi düşebilir. Ayrıca, OCT cihazlarının görece yüksek maliyeti nedeniyle bu teknolojiye erişim sınırlı olabilir.
Son yıllarda OCT teknolojisinde önemli yenilikler yaşanmıştır. Swept-Source OCT (SS-OCT), daha derin dokulara ulaşabilen hızlı taramalar sunarken, koroid ve skleranın detaylı incelenmesine olanak tanır. OCT Anjiyografi (OCTA) ise retina ve koroid damarlarını boyasız bir şekilde görselleştirerek, vasküler hastalıkların tanısında önemli bir rol üstlenir. Neovaskülarizasyon ve iskemik lezyonların tespitinde bu gelişmiş yöntemler sayesinde daha etkili sonuçlar elde edilir.
OCT (Optik Koherens Tomografi),göz hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılan ileri bir görüntüleme yöntemidir. Kliniğimizde, en son teknoloji (swept source teknolojisi) cihazlarla OCT hizmeti sunmaktayız. Detaylı bilgi ve randevu için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Göz tomografisi OCT (Optik Koherens Tomografi),göz hastalıklarının tanı ve takibinde kullanılan gelişmiş bir görüntüleme yöntemidir. Bu hizmet, genellikle göz hastaneleri, üniversite ve devlet hastaneleri, özel hastaneler ile göz merkezlerinde sunulmaktadır.
Detaylı bilgi, danışma veya randevu için hemen bizi arayabilirsiniz.
İletişim Bilgileri
PROF. DR. YONCA AYDIN AKOVAGöz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
